Safra Kesesi Taşı Ameliyatı

Safra kesesi armut şeklinde, 7-10 cm uzunluğunda, 30-50 ml kapasiteli bir kesedir. Safra kesesi karaciğerin ön ve alt yüzüne yapışık olarak bulunur. Burası aynı zamanda karaciğerin sağ ve sol lobunun birleşim yeridir.Safra kesesinin arka kısmı karaciğere yapışıktır.

Safra kesesi taşı, safra kesesi içinde gelişen küçük çakıl taşı benzeri oluşumlara denmektedir. Safra kesesi taşları, safra bileşenlerinin safra kesesi içerisinde taş benzeri sertleşmesi ile oluşur.

Safranın vücuttaki görevi; yağların sindirilmesine yardım etmektir. Safranın üretilmesinden primer sorumlu organ karaciğerdir. Safra kesesi ise, safranın depolandığı organdır. Yemeklerden sonra safra kesesi kasılarak içerisinde depoladığı safrayı ana safra kanalı denilen bir diğer kanala iletir. Ana safra kanalı aracılığıyla safra ince bağırsağa ulaşarak, sindirimde rol oynar.

Safra taşlarının iki tipi mevcuttur. Bunlar kolesterol taşları ve pigment taşları olarak adlandırılır. Kolesterol taşları; sarı-yeşil renkte olmakla birlikte, kolesterolün sertleşmesi sonucunda meydana gelir. Kolesterol taşları, tüm safra kesesi taşlarının % 80’ini oluştururlar. Pigment taşları ise, bilirubinden daha yoğun küçük siyah taşlara denir. Safra kesesi taşları milimetrik olabildiği gibi 4-5 cm lik boyutlara da ulaşabilir.

Safra kesesi taşlarının sebepleri;

Safra kesesi taşlarının gelişiminde etkili olan bazı faktörler vardır. Bunlar;

• Cinsiyet: Safra kesesi taşı, kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha sık görülür. Gebelikte artan östrojen hormonu, hormon replasman tedavisi; safradaki kolesterol oranını  artırır ve safra kesesi hareketlerini azaltır. Bunlar da safra taşı oluşumu sebepleri arasındadır.
• Aile öyküsü: Aile bireylerinin birinde safra kesesi taşı olması diğer aile bireylerinde de taş oluşma ihtimalini artırır. Bu da genetik bir bağlantıya düşündürmektedir.
• Kilo: Kadınlarda safra taşları gelişimi için majör risk faktörüdür. Bilindiği üzere, artmış kolesterol safra kesesinin boşaltmasını azaltır ve taş oluşumuna zemin hazırlar.
• Beslenme: Yüksek yağlı diyet ve düşük lifli diyet, safra kesesinde kolesterol miktarını artırır ve safra kesesinin boşalmasını azaltır. Bu sebeple, safra taşı gelişimi riskini artırır.
• Yaş: Yaş arttıkça, safra içine kolesterol miktarı artar. Bu nedenle, 60 yaşın üstündeki insanlarda safra kesesi taşlarının gelişimi, genç insanlara kıyasla daha fazladır.
• Kolesterol düşürücü ilaçlar: Kanda kolesterol seviyesini düşüren ilaçlar, gerçekte safra içine salgılanan kolesterolün miktarını artırırlar. Dolayısıyla, safra taşı riski artar.
• Diyabet: Diyabetli insanlarda genellikle yüksek seviyeli yağ asitleri vardır ve bunlara trigliserid denir. Bu yağ asitleri safra taşları riskini arttırabilir.

Safra kesesi taşının belirtileri nelerdir;

Safra taşlarının  safra kesesi kanalını tıkaması sonucunda safra kesesindeki basınç artar. Bu dıurum safra kesesinin iltihaplanmasına neden olur. A kut Kolesistit denilen bu durum sıklıla yağlı yemekleri takiben ortaya çıkar. Safra kesesinde iltihaplama olduğu zaman

• Karın sağ üst kadranında kıvrandırıcı tarzda ağrı oluşur.
• Bu ağrı sırta ve omuza yayılır
• Bulantı ve kusma
• Ateş (düşük seviyede olsa bile)
• Gözlerin beyaz kısmında ve deride sarımtırak renk
• Çamur rengi gaita

Safra kesesi taşı olan insanların bazıları asemptomatik olabilir. Bu safra taşları “sessiz safra taşı” olarak adlandırılırlar. Bu hastalarda da;

• Mide ağrısı
• Gaz sancısı
• Hazımsızlık
• Şişkinlik

gibi şikayetler olur.

Safra kesesi taşlarının teşhisi nasıl yapılır;

Safra kesesi taşları çoğunlukla rutin yapılan testler ile tesadüfen tespit edilir. Safra kesesi taşı tanısı için aşağıda yer alan testler ve prosedürlere başvurulabilir:

• Ultrasonografi:
• Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması:
• Kolesintigrafi (HIDA taraması):
• ERCP
• Kan testleri: Yapılan kan testleri; enfeksiyon, tıkanma, pankreatit ya da sarılık bulgularını gösterebilir.

Safra kesesi taşlarının tedavisi;

Safra kesesi taşı olan hangi hastalar ameliyat edilmelidir?

• Yaşlı ve diyabeti olanlar;
• Uzun bir zaman sağlık hizmetine ulaşamayacak olanlar;
• Porselen safra kesesi olanlar; bu hastalarda safra kesesi kanseri gelişme riski artmıştır.
• Safra taşı 3 cm den büyük ya da 0.5 cm den küçük olanlar. Özellikle küçük taşlar safra yoluna düşerek sarılık ya da akut pankreatite neden olabilir.
• Akut Kolesistit gelişenler
• Safra kesesi perforasyonu olanlar
• Tıkanma sarılığı gelişenler

Safra kesesi taşlarının tedavisi;

• Kolesistektomi: Safra kesesinin çıkarılmasını işlemidir. Laparaskopik (kapalı ameliyat) ve açık cerrahi olarak yapılır. Laparaskopik kolesistektomi karın ön duvarına yapılan 0.5 ve 1 cm lik insizyonlardan 3 ve ya 4 adet yapılır. Altın standarttır.
• Safra kesesi taşlarını eriten ilaçlar: Ağız yoluyla alınan ilaçlar, safra taşlarını çözmeye yardımcı olabilir. Ancak safra taşlarını bu şekilde eritmek için tedavi aylarca ya da yıllarca sürebilir ve tedavi kesilirse, safra taşları muhtemelen tekrar oluşacaktır.