Gastrointestinal Sistem Kanserleri

Gastroi̇ntesti̇nal Si̇stem Kanserleri̇

Gastrointestinal sistem ( sindirim sistemi) yemek borusu (özofagus) , mide, ince ve kalın barsaklar, anüs , karaciğer, pankreas ve safra kesesinden oluşur. Tüm bu organlar birlikte çalışarak aldığımız besinleri absorbe edip kana oradan da hücrelere taşınmasını sağlar.
Kolorektal kanserler en sık görülen 3. kanser türü, kansere bağlı ölümlerde ise 2.sıradadır.
Sindirim sistemi kanserleri genelde geç dönemlerde tanı alırken kolorektal kanserler erken dönemde tanı ve tedavi edilebilir veya tarama programlarıyla ilerlemeden önlenebilir. Genelde 50 yaş üzerinde görülür. Ama son yıllarda 50 yaş altında görülme sıklığında artış saptanmıştır.
Pankreas kanserinin ise kansere bağlı ölüm sıralamasında 2020 yılında 2. sıraya yükselmesi beklenmektedir.
Yapılan çalışmalarda yemek borusu kanserinin görülme sıklığı en hızlı artan kanserlerde başı çekmektedir.
Karaciğer kanserinin görülme sıklığı her yıl % 3 oranında artmakta, bunun en sık nedeni de Hepatit C enfeksiyonu oranlarının artmasıdır.
Mide kanserlerinin ise görülme sıklığı gelişmiş toplumlarda giderek azalmaktadır. Bu, taze meyve sebzelerin teknolojik gelişmeler doğrultusunda bozulmadan daha fazla tüketilmesi, antibiyotik kullanımının artarak Hepatit C enfeksiyonun azalması gibi nedenlerle açıklanabilir.

Ri̇sk Faktörleri̇ Nelerdi̇r?

ÖNLENEBİLİR FAKTÖRLER:

 * Sigara
 * Obezite
 * Meyve, sebze ve lifli gıdalar yerine kırmızı ve işlenmiş et tüketimi,
 * Fazla alkol tüketimi
 * Tip 2 diabet
 * Hep B , Hep C , HPV , H.Pilori enfeksiyonları
 * Reflü

ÖNLENEMEZ FAKTÖRLER

 * Inflamatuar barsak hastalığı( 8 yıldan uzun süren)
 * Ailesel kanser öyküsü (kansere yakalanan herkeste aile hikayesi yoktur ama 1 . derece yakınlarında kanser olanlarda görülme riski fazladır.),
 * Tüm sindirim sistemi kanserleri genelde 50 yaş üzerinde görülür ama giderek daha genç yaşlarda da görülebilmektedir.
 * Anal bölge ve safra kesesi kanserleri dışında , erkekler kadınlara göre daha fazla risk altındadır.

Si̇ndi̇ri̇m Si̇stemi̇ Kanserleri̇ni̇n Erken Tespi̇ti̇ Ve Önlenmesi̇ İçi̇n Uyarılar

 - Alkol alınacaksa seyrek aralıklarla alınmalı,
 - Ailesel faktörler ve akrabaların kanser geçmişleri iyi etüt edilmeli
 - Fiziksel aktivite arttırılmalı
 - Meyve ve sebze ağırlıklı beslenmeli
 - Sigara ve yan ürünleri bırakılmalı
 - Fazla kilolar verilmeli
 - Önlenebilir hastalıklar (ör: Hep-B gibi) için aşılama yapılmalı
 - Vücut değişiklikleri iyi takip edilmeli ( barsak alışkanlıklarında değişiklikler(ishal, kabızlık), gaytada kan görülmesi, yutma güçlüğü, cilt renk değişiklikleri, ilerleyen ve devamlı karın ağrısı, istenmeyen kilo verilmesi,
 - Her hangi bir anormal belirtide doktorunuz bilgilendirilmeli.

Sindirim Sistemi Kanserlerinin Tanı ve Tedavisi

Sindirim sistemi kanserlerinde diğer tüm kanserlerde olduğu gibi erken tanı hayati önem taşır. Röntgen, bilgisayarlı tomografi ,MR gibi görüntüleme yöntemler tanı konulmasında faydalı olsa da yemek borusu, mide ,bağırsaklar gibi içi boş organların değerlendirilmesinde çok etkili değillerdir. Endoskopik incelemeler ( endoskopi/ kolonoskopi) bu açığı kapatarak hem görüntülemede şüpheli yerlerden örnek alınmasında hem de kanser öncesi lezyonların tespit edilerek ilerlemeden alınmasında çok önemlidir.
Tedavisi multidisiplinerdir. Cerrahi, medikal ve radyasyon onkolojisinin bulunduğu bir konsey tarafından Dahiliye, Göğüs Hastalıkları, Kardiyoloji ve Anestezi gibi branşların da onayları alınarak ameliyat, radyoterapi veya kemoterapi seçenekleri arasında tercih yapmalıdır.

Ameliyat Sonrası Süreç ve Beslenme:

Sindirim sistemi kanserlerinde teşhisten sonra tedavi aşamasına geçilmekte ve gerekli durumlarda ameliyat ile başarılı bir şekilde kanser tedavisi sonlandırılmaktadır. Ancak her kanser türünde olduğu gibi sindirim sistemi kanserleri için de ameliyat sonrası süreç oldukça önemlidir. Ameliyat sonrası tekrarlayan kanserler genellikle ilk 2 yıl içerisinde tespit edildiği için hastanın gerekli takipleri yapması ve muayenelerini aksatmaması gerekmektedir. Sindirim sistemi kanserlerinde ameliyatla müdahale söz konusu olduğunda ameliyat sonrası beslenme düzeninde değişiklikler de meydana gelebilmektedir. Hastanın beslenmesinde birtakım kısıtlamalar olduğu için kilo kaybı yaşanması normal karşılanan durumlar arasındadır. Ameliyat sonrası yemek yeme sıklığı artsa dahi tek seferde tüketilen besin miktarı azaltılmalıdır. Hastanın yemek esnasında su içmesi yerine öğün aralarında su tüketmesi önerilmektedir. Tatlı gıdaların tüketimi kısıtlanmalı ve kontrollü şekilde beslenmenin alışkanlık haline getirilmesi oldukça önemlidir. Sindirim sistemi kanserlerinde ameliyat sonrası süreç için hastanın yaşam kalitesinde düşüş meydana gelmesi beklenen bir durumdur. Ancak beslenme konusunda dikkatli olunması ve bazı vitamin ve mineral takviyelerinin düzenli olarak alınması halinde hastalığın yaşamış olduğu olumsuzlukların önüne geçilebilmektedir.